کد مطلب:48034 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » قرآن

مقصود از آية الْمَالُ وَ الْبَنُونَ زِينَةُ الْحَيَوَةِ الدُّنْيَا;(كهف،46) چيست؟ آيا تعبير به زينت با تعبير به عدوّ در آية ديگر، متناقض نيست؟

قرآن كريم در مورد فرزندان، اموال و آنچه بر روي زمين وجود دارد، تعابير گوناگوني دارد. در يك آيه ميفرمايد: إِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَي الاْ ?َرْضِ زِينَةً لَّهَا لِنَبْلُوَهُمْ أَيُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً ;(كهف،7) در حقيقت، ما آن چه را كه بر زمين است، زيوري براي آن قرار داديم، تا آنانرا بيازماييم كه كدام يك از ايشان نيكوكارترند. در آيه ديگر ميفرمايد: الْمَالُ وَ الْبَنُونَ زِينَةُ الْحَيَوَةِ الدُّنْيَا...;(كهف،46) مال و پسران زيور زندگي دنيايند...

در آية سوم ميفرمايد: إِنَّمَآ أَمْوَ َلُكُمْ وَ أَوْلَـَدُكُمْ فِتْنَة...;(تغابن،15) اموال شما و فرزندانتان صرفاً ]وسيلة[ آزمايشي ]براي شما[يند...

در آية چهارم ميفرمايد: يَـََّأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوَّاْ إِنَّ مِنْ أَزْوَ َجِكُمْ وَ أَوْلَـَدِكُمْ عَدُوًّا لَّكُمْ فَاحْذَرُوهُم...;(تغابن،14) اي كساني كه ايمان آوردهايد، در حقيقت برخي از همسران شما و فرزندان شما دشمن شمايند، از آنان بر حذر باشيد...

بنابر آية اول و دوم، آنچه كه بر زمين است و مال و پسران، زيور زمين و زندگي دنيا هستند و بنابر آية اول و سوم، آنچه بر زمين است و اموال و فرزندان، وسيلة آزمايش انسانها است تا نيكوكاران مشخص گردند.

منظور از آية دوم اين است كه هر چند دلهاي بشر به مال و فرزند علاقهمند و بدان مشتاق و متمايلاند و انتظار بهرمندي ازآنها را دارند و آرزوهايشان بر آنها دور ميزند; ولي آنها زينتي زودگذر و فريب ده هستند و منافعي كه از آنها انتظار ميرود، ندارند و همة آرزوهايي كه آدمي از آنها دارد بر نميآورند; بلكه يك صدم آن را هم دارا نيستند.

در مورد آية چهارم در روايتي از امام صادقميخوانيم كه فرمود: منظور اين است كه وقتي بعضي از مردان ميخواستند هجرت كنند و پسر و همسرش دامن او را گرفتند و ميگفتند: تو را به خدا سوگند هجرت نكن; زيرا اگر بروي ما پس از تو بيسرپرست خواهيم شد. برخي ميپذيرفتند و ميماندند. اين آيه نازل شد و آنان را از قبول اينگونه پيشنهادها و اطاعت زنان و فرزندان در اين زمينهها برحذر داشت; اما برخي ديگر اعتنا نميكردند و ميرفتند و به خانوادة خود ميگفتند: به خدا سوگند اگر با ما هجرت نكنيد و بعداً در مدينه نزد ما آييد، ما هرگز به شما اعتنا نخواهيم كرد...( ر.ك: عبد علي عروسي حويزي، تفسير نورالثقلين، مؤسسة التاريخ العربي، بيروت، ج 7، ص 388. )

بنابراين آيه، برخي از همسران و فرزندان، دشمن انسان هستند، نه همة همسران و فرزندان.

اين دشمني هنگامي خود را نمايان ميكند كه انسان بر سر دوراهي قرار گيرد، راهي به سوي خدا و راهي به سوي زن و فرزند. انسان بايد در تصميمگيري رضاي خدا را بر همه چيز مقدم بدارد و دراين تصميمگيري ترديدي به خود راه ندهد.(توبه،23)

زينت بودن مال و فرزند با دشمن بودن برخي از همسران و فرزندان، تناقضي ندارد; زيرا زينت بودن مال و فرزند مربوط به ظاهر و دنيا است و دشمن بودن مربوط به خود انسان است كه چگونه با آنها برخورد كند و چه مقدار به آنها دل ببندد و تا چه حدّ آنها را دوست داشته باشد. اگر دلبستگي و دوستي آنها بيش از دلبستي و دوستي خدا و رسولش باشد، دشمن خواهند شد; يعني انسان را از مسير تكامل به سوي خدا باز خواهد داشت.( ر.ك: الميزان، علامه طباطبايي;، دفتر انتشارات اسلامي، ج 19، ص 307 و ج 13، ص 318ـ319 / تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 24، ص 204ـ207 و ج 12، ص 245ـ246، دارالكتب الاسلامية. )